One su tu od nastanka Novog Sada. Proširuju se vremenom, izgrađuju se i nemi su svedoci svakodnevnog gradskog života koji se odvija unutar njih. Njihovi nazivi kroz istoriju su dokazi nekadašnjih prioriteta u društvu, a njihove zgrade spomenici kulture.
Nekada su ulice bile nazivane po tome gde koja vodi, pa tako danas imamo Dunavsku ulicu, koja je zadržala prvoibtni naziv, tada svojom dužinom izlazeći na reku Dunav. Proteže se od Zmaj Jovine do Beogradskog keja i smatra se jednom od najstarijih u gradu. Sredinom XVIII veka nosila je nemački naziv „Auf den Brucken“ što znači „na mostovima“. Nemci su je znali kao Donau-gasse. Ali zvanično ime „Dunavska ulica“ dobila je tek 1945. godine, po oslobođenju grada. Njene prvobitne jednospratne građevine su odlika barokno-klasicističkog stila u koje su se useljavali građani iz najbogatijeg sloja društva. Danas se u Dunavskoj ulici može videti Gradska biblioteka, Muzej grada Novog Sada i Muzej Vojvodine, a ako prošetate do ugla gde se ulica seče sa Zmaj Jovinom, možete videti najstariju baroknu kuću u gradu, iz 1720. godine koja se popularno zove „Beli lav“. Uz Dunavsku ulicu prostire se i istoimeni park, sa titulom najlepšeg i najuređenijeg u gradu.
Zajedno sa Dunavskom ulicom, ulica Zlatne grede je najstarija u gradu i nalazi se u najstarijem delu grada. Ona je izgrađena na jednoj gredi koja je dizala kuće od tla kako bi se sprečilo plavljenje područja iz reke. Odatle nosi u nazivu epitet zlatna. Na mađarskom se u XIX veku nazivala Aranydomb utca. U ulici se nalazila nekada rodna kuća pesnika Jovana Jovanovića Zmaja, te je jedno vreme u prošlosti ulica bila nazvana po njemu. Danas se na mestu njegove kuće nalazi Gimnazija Jovan Jovanović Zmaj, tačnije gimanstička školska dvorana na čijoj fasadi se nalazi spomen-ploča. Na ploči je upisan sledeći tekst:
„Na mestu ovom bila je kuća
u kojoj se rodio 27. novembra 1833. godine
Dr Jovan Jovanović – ”Zmaj” – pesnik
Ova je spomen-ploča podignuta i osvećena
70.godišnjeg rođendana pesnikova.
27. novembra, 1903. godine.“
Osim Zmaja, u ovoj ulici nekada su živeli Laza Kostić, Đura Daničić, Svetozar Marković. Nekadašnji centar grada, Trifkovićev trg(Jarčev trg-stari naziv), koji je bio centar nakon što je Novi Sad postao nezavisno naselje, veoma je značajan zbog svoje istorijske vrednosti. Na mapi grada iz 1746. godine na mestu trga bio je rukavac Dunava koji je dosta kasnije nasut kako bi se na njemu izgradili prvi stambeni objekti, što svedoči dovoljno o starosti trga. Na Trgu se nekada nalazio Vatrogasni dom, a pored njega bašta rimokatoličke plebanije. U zgradi na broju 1 živeo je komediograf, advokat i gradski pravozastupnik Kosta Trifković po kome trg i nosi ime. U periodu između 1870. i 1890., na mestu sadašnjeg parkinga nalazila se zgrada Srpskog narodnog pozorišta. Danas je Trifkovićev trg samo parking, a o njegovoj istorijskoj vrednosti jedino što danas može da posvedoči je njegov naziv.
Današnja Miletičeva ulica do Prvog svetskog rata nosila je naziv Lebarski sokak. Po osnivanju grada, prvi njegovi stanovnici su davali nazive ulicama i to po nekim specifičnim odlikama. Pa je tako Lebarski sokak bio karakterističan po brojnim pekarama iz kojih se večito pružao po ulici miris hleba i peciva. Ova ulica danas povezuje Zmaj Jovinu ulicu i ulicu Jovana Subotića. U prošlim vekovima, upravo ovde su se nalazili domovi najuglednijeg i najintelektualnijeg stanovništva. Tu se nalaze rodne kuće naučnika i akademika, Stanoja Stanojevića i Slobodana Jovanovića. Poznata srpska dobrotvorka, Marija Trandafil, bila je vlasnica kuće koja se nalazi na broju 1, a na broju 6 živeo je Jovan Obrenović, brat kneza Miloša Obrenovića. U ulici su se nalazile i brojne kafane u kojima su se sastajali glumci, književnici i akademici.
Nekadašnja Hanska ulica ili sokak, ima prepune ćoškove tajni i priča. Stari naziv je tada dobila po Turskom hanu koji je kao gostionica(svratište) okupljao brojne bogate trgovce. Često se po okupljanju trgovaca i kartalo što je dovodilo do svađa, tuča, pa i misterioznih nestanaka. Ova kuća je bila na veoma lošem glasu u u drugoj polovini XVIII veka. Krajem XIX veka na mestu Turskog hana izgrađeno je sirotište za decu zahvaljujući fondu Marije Trandafil. Nakon što je sirotište posle neoliko godina preneto na novu adresu, ta zgrada adaptirana je za potrebe rada Matice srpske, te je zbog toga ulica dobila i njen naziv. U ulici su stanovali glumci Srpskog narodnog pozorišta, profesori, kao i učenice Više devojačke škole i učenici Velike srpske gimnazije.
Među najstarijima u gradu su i Almaška ulica, Futoška ulica, Temerinska ulica, ulica Save Vukovića(osnivač Velike srpske gimanzije), Kazandžiska ulica i još mnogo drugih koje svojim temeljima pričaju svoju priču i zauzimaju važno mesto kao deo istorije Novog Sada.
- 105shares
- Facebook Messenger
